به گزارش روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، نشست رونمایی از کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» با حضور رضا بیات گردآورنده این کتاب، علی داوودی مدیر دفتر شعر حوزه هنری و سورنا جوکار شاعر و نویسنده، ۲ مهرماه در سالن سلمان هراتی برگزار شد.
رضا بیات ضمن اشاره به حال و هوای زمانه سروه شدن اشعار این کتاب که در برهه جنگ ۱۲ روزه بوده گفت: زمانی که آتشبس اعلام شد شوک بزرگی به همه وراد شد که حالا قرار است ریتم کار تغییر کند یا اینکه قرار است این آتشبس چقدر طول بکشد. در همان زمان من به شعرها پناه بردم و دیدم چه مجموعه خوبی از اشعار با موضوع جنگ ۱۲ روزه سروده شده است.
وی ادامه داد: وقتی این مجموعه را مرتب کردم، دیدم بیشتر آثار رباعی است. در زمان مرتب و درست کردن رسمالخط این اشعار، این ایده شکل گرفت که شعرها را یک کتاب کنم. کار یک هفتهای انجام شد و سریعا صفحهآرایی آغاز شد و طی دو هفته کتاب منتشر شد.
بیات با اشاره به اینکه در آغاز کتاب منتشر شد و بعد مجوز آن صادر شد و نسخه نخست مجوزدار به چاپ رسید اظهار کرد: در چنین موضوعاتی سرعت عمل بسیار اهمیت دارد و به قدری روزگار پراتفاقی داریم که هر چه آرام کار کنیم اتفاقات را از دست خواهیم داد.
معرفی کتاب
وی ادامه داد: کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» دارای ۵ فصل است که در هر فصل به یک موضوع اشاره دارد. یک فصل از این کتاب به روحیات اشاره دارد و شامل ۶۶ شعر در زمینه اتحاد، امید، استقامت، دعوت، آرزوی شهادت، سوگ و تاویل است. بخشی دیگر جامعه نامگذاری شده و بخشی دیگر به جنگ با اشعاری در زمینه شهید، قهرمان، نیروهای مسلح، خائن و ابزار جنگی پرداخته شده و شامل ۲۷ شعر درخشان است.
بیات عنوان کرد: از بخشهای مهم کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» بخش دین است که با تصویرسازی قشنگی میان جنگ و ارتباط با ظهور و مهدویت همراه است. همچنین بخش پایانی کتاب به سیاست اختصاص دارد و آنچه به همبستگی و وحدت مربوط است، را مطرح کرده است.
وی اظهار کرد: در پایان کار دغدغهای داشتیم که ممکن است این گمان شکل گیرد که مخاطب فکر کند کسی از آب گلآلود ماهی گرفته و برای مالاندوزی کتاب چاپ شده است. بر همین اساس در حد توانم تخفیفی برای «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» که ۱۵۰ هزار تومان قیمت داشت، در نظر گرفتم تا کتاب با قیمت مناسبتر به مخاطب برسد. همچنین در پایان دو تخفیف به میزان ۳۰۰ هزار تومان در نظر گرفتم تا حس مالاندوزی برای کسی پیش نیاید.
علی داوودی مدیر دفتر شعر حوزه هنری در بخش دیگر این نشست گفت: این کتاب درباره خواستگاه شعر است و پیوند شعر با یک حادثه را مطرح میکند. هر حادثهای که رخ میدهد در پیوند با شعر دو محور را ایجاد میکند اول زاویه سندیت کتاب است. اینکه این کتاب سند همدلی شاعران در دوره کوتاه مدت یک حادثه بوده است. دوم نگاه فنی و کارشناسی به ماجرای جنگ است.
قالب رباعی
وی ادامه داد: نکته دیگر کتاب انتخاب قالب رباعی برای اشعار کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» است. جالب است وقتی به تاریخ ادبیات نگاه میکنیم قالبهای مختلف در ادوار متعدد غلبه داشتهاند و رباعی در هر دوره جایگاه خود را حفظ کرده است. این امر نشانگر ظرفیت قالب رباعی برای مطرح کردن مسائل مختلف است.
مدیر دفتر شعر حوزه هنری عنوان کرد: رباعی این ظرفیت را دارد که نقطهزنی کند و حرفی را در کوتاهترین زمان مطرح و با مخاطب ارتباط برقرار کند.
وی در ادامه به شکلگیری معانی در کتاب اشاره کرد و گفت: به نظرم باید به چند دهه از شعر مقاومت در ایران مراجعه شود چراکه در آغاز امر زمینهای مهیا شده و وجود داشته که شاعران تلاش و تمرین کنند تا در لحظه حادثه به میدان بیایند. اینکه شعر مقاومت و جامعه ادبی روز به روز با گفتمان مقاومت همسو است خود را در حوادث مختلف نشان داده است.
داوودی بیان کرد: در گفتمان شعر مقاومت جایگاه شهدا مشخص است و برای همین هم شاعران شعرشان را در لحظه واقعه میسرایند و واکنشها حیرتبرانگیز میشود. به سند و گواهی این کتاب، شعر در گفتمان ما راهگشا است و زمانیکه خیلی از زبانها بند میآید و زمینه برای حرف زدن مهیا نیست، شاعران حرف دل مردم را میزنند.
داوودی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: نکته دیگر هم این است که من به عنوان شاعر همیشه شعرها را از نگاه طرف مقابل میبینم ولی کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» از منظر مخاطب اجتماعی شعرها را دیده است و من که شاعر هستم متوجه نبودم این شعرها چه کارکردی دارد و چطور خوانده و دیده میشود. شاعران به عنوان بخشی از جامعه چیزهایی را درک کردهاند که باعث میشود شعر روز با زندگی پیوند پیدا کند. شاعر همه اتفاقات سیاسی اجتماعی و پیوندهایش را میبیند.
سورنا جوکار که دیگر سخنران این نشست بود نیز گفت: شاید لازم باشد نگاهی به رباعی داشته باشیم و بررسی کنیم که کارکرد آن چه بوده و چه باعث شده این قالب شکل بگیرد. یقینا بنا بر یک ضرورت در روزگاری این قالب شکل گرفته و راوی اندیشههای فلسفی و عرفانی برای کسانی که صاحب حکمت و اندیشه بودند، بوده است تا بیشترین محتوا را به مخاطب برساند. بر اساس تاریخ بیشتر رباعیهایی که امروز میخوانیم از حکمای کشور است چراکه مفهوم حکمی و فلسفی را ماندگار میکند.
وی ادامه داد: کار رباعی این است که در لحظه و کوتاهترین زمان، سریعترین واکنش را داشته باشد و برای همین هم شاعران در جنگ سراغ رباعی رفتهاند. در رباعی به لحظه میتوان با چیدن چند کلمه مفاهیم را منتقل کرد و بسامد این اشعار در کتاب به ما نشان میدهد شاعران از اندوخته و حافظه ادبی خود در قالب رباعی استفاده کردند.
این شاعر با بیان اینکه جهان رسانه میطلبد که واکنش سریع داشته باشیم عنوان کرد: آثار کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» برای حادثه جنگ ۱۲ روزه تولید شدهاند و شاید منتشر کردن آن در زمان کنونی و تکرار آن بعدها چندان منشا اثر نباشد. پس وظیفه این اشعار انتقال تاریخ است. حرف شعر صرفا بیان عواطف لحظهای و لذت ادبی نیست بلکه تهییج جامعه و امیدبخشی است و بیان دورهای تاریخ ما بوده است.
وی شعر را به مثابه گردان چریکی دانست که باید سریع به وقایع واکنش نشان دهد.
جوکار همچنین در بخش دیگری از سخنانش این نکته را یادآور شد که «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» مجموعهای از جهانبینی متفاوت شاعران است که توسط رضا بیات جمعآوری شده است.
وی در ادامه گفت: در «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» آنچه برایم لذتبخش بود این بود که شاعران به بلوع لحظهشناسی رسیده بودند و در اشعارشان از عجز و لابه پرهیز کرده بودند و از موضع ضعف شعر نسرودند بلکه بیشتر روحیه حماسی در اشعار داشتند.
جوکار اظهار کرد: شاید این مجموعه مخاطب عمومی پیدا نکند و بیشتر از سوی پژوهشکدهها مورد استفاده قرار گیرد یا کیفیتشعرها در نوسان باشد.
منبع پژوهشی و انتقال واقعه
وی افزود: نکته دیگر که ممکن است دامنگیر چنین کتابهایی شود زمان محدود برای آن است. در چنین آثاری شاعر مجبور است سریع شعر را بنویسد و به رسانه برساند و همین باعث میشود که گاه شاعر دچار شتابزدگی شود و از بسیاری از جزئیات غافل بماند. همچنین ممکن است آثار در کلمات و مفهوم شبیه هم شوند. ضمن اینکه آثار تاریخ مصرف داشته باشند. در همه هنرها غیر از شعر تولیدکننده اثر هنری، مالک مادی و معنوی آن است. ممکن است اگر به شاعر اطلاع داده شود و از او اجازه برای استفاده از شعرش گرفته شود، او اشعار بهتری را معرفی کند.
وی در پایان سخنش «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» را منبع پژوهشی و انتقال واقعه دانست.
سپس رضا بیات از شاعران حاضر در نشست خواست تا به شعرخوانی بپردازند. در پایان نیز پوستر کتاب «وقتی که تلاویو در آتش سوخت» رونمایی شد.
نظر شما